Dış Ticaret ve Finansmanı

Vesaik Mukabili Ödeme (Cash Against Documents)

Vesaik mukabili ödeme, vesaiklerin alıcıya mal bedelinin tahsil edilmesinden veya tahsilat için istenilen güvencenin alınmasından sonra teslim edildiği bir ödeme yöntemidir. 

Mal Mukabili Ödeme (Cash Against Goods) 

Mal mukabili ödeme, ithalatçının satın aldığı malın bedelini, o malın satış sözleşmesinde gösterilen varış yerine gelmesi ve teslim alınmasından sonra ödemesidir. Bu ödeme şeklinde ihracatçı malları alıcı adına sevk ettikten sonra, malı temsil eden belgeleri ithalatçıya, ya doğrudan ya da bedelsiz teslim koşuluyla banka aracılığıyla gönderir. İthalatçı malları gümrükten çektikten sonra mal bedelini öder. 

Kabul/Avallı Ödeme 

Mal bedelinin belli bir vadede ödenmesini taahhüt eden ve bu ödemeye bir Poliçenin araç olduğu ödeme şeklidir. Bir başka ifade ile kabul kredisi satılan malın bedelinin bir poliçeye bağlandığı vadede satıcıya ödendiği bir ödeme şeklidir. 

Peşin Ödeme

İthalatçının, yurt dışından yapacağı mal alımlarında, satıcı veya imalatçı mallarını sevk etmeden önce mal bedelini ödediği ödeme şeklidir.

Akreditif

Akreditif, ithalatçının (Amir) talep ve talimatına dayanarak bir bankanın (Amir Banka) belli bir tutara kadar, belli vadede, belli belgeler karşılığında ve ön görülen şartların yerine getirilmesi kaydıyla, ihracatçıya (Lehtar) ödeme yapacağını; lehtar tarafından keşide edilen poliçeleri kabul veya iştira edeceğini yazılı olarak taahhüt ettiği ödeme şeklidir. Bu ödeme türünde ihracatçı, mal bedelinin kendisine ödeneceği hususunda bir banka taahhüdüne sahiptir. İthalatçı ise, akreditif şartları kendi talep ve talimatına dayanılarak belirlendiğinden, bu şartlar yerine getirilmedikçe ihracatçıya ödeme yapılmayacağından emindir. 

Peşin Ödeme

İhracat bedelinin fiili ihracattan önce tahsil edildiği yöntemdir. 

Mal Mukabili Ödeme 

Mal bedelinin ithalata konu mal alıcının eline ulaştıktan sonra ödendiği yöntemdir. 

Vesaik Mukabili Ödeme

Malla ilgili belgelerin amir bankaya gönderilmesi karşılığında bedelin tahsil edilmesine imkân veren yöntemdir. 

Akreditif

Alıcının (amir) kendi bankasından (amir banka) ihracatçının (lehtar) lehine bir akreditif açılması için başvurduğu yöntemdir. İhraç konusu malla ilgili evrakların satıcı tarafından kendi bankasına teslimi ile mal bedellerinin tahsili sağlanır. 

Kabul/Avalli Ödeme

Vadeli bir akreditif gibi düşünülen bu ödeme şeklinde ithalatçı ve ihracatçının anlaştıkları şartlar ile mal ithalatçıya sevk edilmesine rağmen, ihracat bedeli ileri bir tarihte ihracatçıya ödenmektedir. Bu yöntemde ithalatçı üzerine çekilen poliçe kullanılmaktadır. 

Harici garanti, iş yaşamındaki bir işin yapılmasını, ürünlerin teslim edilmesini veya iş karşılığında talep edilen paranın ödenmesini garanti eden kişilerin ya da kuruluşların, taahhütlerini yerine getirmemeleri halinde ödemelerin bankamız tarafından yapılacağını garanti eden bankacılık ürünleridir. Harici garanti türleri, direkt garanti ve kontrgaranti olmak üzere, iki ana başlık altında incelenebilir. 

Direkt Garanti (Letter of Guarantee)

Direkt garantiler, kişi ya da kuruluşun ilgili bankanın düzenleyeceği garanti mektubunu kabul etmesi halinde devreye girer. Bu durumda banka garanti mektubunu muhatabı esas alarak hazırlıyor ve sorumluluk üstlenmiyor. Sadece yurt dışındaki muhabir bankasının ilgili kişiye ya da kuruluşa iletilmesini talep ediyor. İhbar bankası da bu mektubu muhataba doğrudan iletiyor. Direkt garantilerde ihbar bankasının ikinci görevi sadece yetkili kişilerin tazmin talebini imzalayıp imzalamadığını kontrol etmektir.

Kontrgaranti (Counter-Guarantee)

Şekerbank müşterileri Türkiye’nin mevcut ekonomik şartlarında risk almak istemeyen yurt dışı iş ortaklarına teminat mektubu vermek istediklerinde ilgili ülkedeki muhabir bankaya kontrgaranti düzenleyip mektubun ulaştırılmasına aracı oluyoruz.

İki garanti türüne ek olarak harici garantiler, konusuna göre altı alt başlıkta ele alınabilir.

Geçici Garanti Mektubu (Tender Bond/Bid Bond)

İhalelere katılım amacıyla ihaleyi düzenleyen kuruluşa verilir.

Kati/Kesin Garanti Mektubu (Performance Guarantee)

Sözleşmenin geçerli olduğu tarih aralığında sözleşmede belirtilen şartların yerine getirilmemesi durumunda sözleşmenin ilgili tarafının hak talep edebilmesi için verilir. 

Avans Garanti Mektubu (Advance Payment Guarantee)

İşin yaptırılması ile yükümlü ya da işin finansmanını sağlayan kuruluşun işin kısa sürede tamamlanması için ilgili firmalara yaptığı peşin ödemeleri çeşitli sorunlara karşı güvence altına alır. Yüklenici firmaların işin yükümlülüklerini yerine getirmemeleri durumunda devreye girer.

Ödeme Garantisi (Payment Guarantee)

Belge ya da ürün karşılığında gerçekleştirilen dış ticaret işlemlerinde söz konusu belgenin ya da ürünlerin alıcıya ulaşması durumunda anlaşılan ürün bedelinin satıcı kişiye ya da kuruma ödeneceğini teminat altına alır. 

Alıkoyma Garantisi (Retention Bond)

Ticaretin yapılabilmesi için ihaleyi başlatan kuruluş veya işveren, işin bitmesinin ardından belirli bir süre sözleşme bedelini ödemez ve muhafaza eder. Bu yöntem her ödemeden belirli bir miktar kesinti yapılması ile geçerlilik kazanır. Şayet yüklenici firma, işverene bir garanti mektubu (retention bond) verirse yükleniciye yapılan ödemelerden kesinti yapılması gerekliliği ortadan kalkar. 

Standby Akreditif (Stand-by Letter of Credit)

Standby akreditif, ilgili kişiye ya da kuruluşa yönelik taahhüdün yerine getirileceğini ya da söz konusu taahhüdün yerine getirilememesi durumunda ödeme yapılacağını garanti altına almak amacıyla açılır. 

SWIFT (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication / Dünya Bankalar Arası Finansal İletişim Topluluğu) sistemi sayesinde hem güvenli hem de hızlı biçimde yurt içi yabancı ve yurt dışına yabancı para/TL olarak yapılan tüm para transferleridir. SWIFT sistemi sayesinde dünyanın her yerinde banka veya finansal kurum işlemleri yapılabilir, gerçek ve tüzel kişilere ticari veya özel olarak para transferleri gerçekleştirilebilir.

SWIFT Kodu ve Yapısı 
SWIFT kodu, dünya çapında bankaları ve finansal kurumları tanımlamak için kullanılan ve döviz transferlerinin gerçekleştirilmesini sağlayan uluslararası koddur. SWIFT kodu genellikle 11 hanelidir. SWIFT kodunun doğru girilmesi, paranın doğru banka ve şubeye ulaşmasını sağlar.

Şekerbank T.A.Ş. Genel Merkez SWIFT kodu ‘SEKETR2A’ dır. 

Banka kodu (4 harf): İlk dört harf bankayı temsil eder. (SEKE)
Ülke kodu (2 harf): Bu iki harf bankanın bulunduğu ülkeyi gösterir. (TR)
Konum kodu (2 harf veya rakam): Bankanın genel merkezinin nerede olduğunu belirten harf veya rakamlardan oluşturulmuş iki karakterdir. (2A-Ankara)
Şube kodu (3 haneli): Bu 3 basamak bankaların veya finansal kurumların şubelerini tanımlar. "XXX" olarak belirtilmişse bankanın genel merkezini temsil eder.

SWIFT Transfer Türleri Nelerdir? 
• Serbest Transfer: TPKK Hk. 32 Sayılı Karara İlişkin 32/34 Sayılı Tebliğ ile tanımlanan kişisel sermaye hareketleri kapsamındaki yurt içi transferler; basiretli bankacılık çerçevesinde müşterinin transfer talimatına istinaden gerçekleştirilir. 
• Peşin İthalat Transferi: İthalatçının, yurt dışından yapacağı mal alımlarında, satıcı veya imalatçı mallarını sevk etmeden önce mal bedelini ödediği ödeme şeklidir.
• Mal Mukabili Transferler: İthalatçı tarafından teslim aldığı mallara istinaden yaptığı ödemelerdir. Satıcı önce malları teslim eder sonra ödemeyi alır. Bankalar bu ödemelerde fatura ve gümrük beyannamesi aramalıdır.
• Görünmeyen Kalemler: İthalat, ihracat gibi mal hareketini doğuran işlemler ile sermaye akımları dışında kalan, ancak bu konulara dolaylı olarak bağlı bulunan sosyal, ekonomik ve kişisel ilişkilerin değişik aşamasını içine alan işlemler ve hizmet ödemelerdir.
• Sermaye Transferleri: Bütçe dışına sermaye birikimi amaçlayan veya sermaye nitelikli mal ve hizmetlerin finansmanı amacıyla yapılan karşılıksız ödemelerdir.

SWIFT Para Transferi Kaç Günde Tamamlanır? 
Yurt dışından gelen SWIFT transferlerinin hesaba işlenme süresi, gönderen ve alıcı bankanın işlem hızına bağlıdır. İşlem süresi muhabir sorgusu, işlem valör tarihi ve ülke saat dilimlerine göre de farklılık gösterebilir. Genel olarak işlemler talep edilen valör tarihine göre tamamlanır.

SWIFT İşlemleri için Sizlere Sunduğumuz Hizmetler 
Merkezi Belçika’da bulunan Dünya Bankalar Arası Finansal İletişim Topluluğu SWIFT ile anlaşarak SWIFT GPI Sistemi (Global Payments Innovations) ile çalışmaya başladık.

SWIFT GPI Sistemi sayesinde bankamız aracılığıyla gerçekleştirilen tüm SWIFT işlemlerinin aracı banka, masraf/komisyon, tarih ve saat bilgilerini daha hızlı ve şeffaf bir şekilde adım adım izleyebiliyoruz. Böylelikle yurt içi (Döviz) ve yurt dışı (Döviz/ TL) tüm transfer işlemleriniz ile ilgili sorularınıza hızlı bir şekilde dönüş sağlayabiliyoruz.

İhracat Bedeli Kabul Belgesi (İBKB), müşterilerimizin yurt dışından SWIFT sistemi aracılığıyla bedel getirme süresi (fiili ihracat tarihinden itibaren 180 gün) içinde gelen ödemeler için sunduğumuz dijital bir hizmettir. Bu hizmet, Gümrük Müdürlükleri nezdinde işlemleri sonuçlandırılmış ve Şekerbank adına açılmış gümrük beyannameleri kapsamındaki ihracat bedelleri için geçerlidir.

Müşterilerimiz bu hizmet sayesinde:

• İBKB'yi kolayca düzenleyebilir,
• Merkez Bankası tarafından saat 10:00, 11:00, 12:00, 13:00, 14:00 ve 15:00'te ilan edilen kurlar üzerinden İBKB tutarının en az %35'ini TCMB'ye döviz satışı olarak gerçekleştirebilir,
• Yaptıkları işlemleri sonradan görüntüleyebilir,
• Düzenledikleri İBKB ve DAB (Döviz Alım Belgesi) belgelerini indirebilir ve yazdırabilir.

1. Gümrük beyannamesi yasal kapama tutarı nedir? 

15.000 ABD doları veya eşdeğerine kadar noksanlığı olan ihracat hesapları doğrudan bankalar tarafından terkin edilmek suretiyle kapatılır.

2. Gümrük beyannamesinde ihracat yapılan ülke, İhracat Genelgesi uyarınca terkin ülkesi veya yüzde ellisinin tasarrufunun serbest bırakıldığı ülkeler arasında ise İBKB-DAB düzenlemek zorunlu mudur?

İhracat Genelgesi uyarınca gümrük beyannamesinde ihracat yapılan ülke "İhracat Bedelinin Yurda Getirilmesinde İstisna Tanınan Ülkeler" arasında yer alıyorsa, İBKB-DAB düzenlenmesi zorunlu değildir. 

"İhracat Bedelinin Yurda Getirilmesinde Gümrük Beyannamesinde Yer Alan Tutarın Yüzde Ellisinin Tasarrufunun Serbest Bırakıldığı Ülkeler" için ihracat bedelinin %50'sinin yurda getirilmesi ve DAB/İBKB yapılması gerekmektedir. 

3. İhracat Bedeli Kabul Belgesi (İBKB) talimatında yer alan döviz alış ve İBKB tutarı nedir?

İBKB tutarı, firma talimatında yer alan ihracat bedelinin gümrük beyannamesine bağlanan kısmıdır. Döviz Alış tutarı ise, İBKB düzenlendiği tarihteki işlem kuru üzerinden İBKB tutarının Merkez Bankasına en az %35 oranında satış yapılan kısmıdır. 

4. DAB (Döviz Alım Belgesi) hangi saatler arasında hazırlayabilirim?

İBKB veya DAB, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından saat 10:00, 11:00, 12:00, 13:00, 14:00 ve 15:00'te ilan edilen kurlar ile düzenlenmektedir. İnternet bankacılığında 15:30’a kadar şubelerimizde ise saat 16:00’a kadar İBKB ve DAB işlemleri yapılmaktadır.  16:00 ve sonrasında TCMB'ye bildirim ve ödeme işlemlerinin yapılması gerektiğinden, sistem otomatik olarak kapanmaktadır.

5. Farklı para birimlerine ait havale ile gümrük beyannamesi kapatabilir miyim?

Evet, şubemizi ziyaret ederek kapatabilirsiniz. Gümrük beyannamesinde yer alan tutarın farklı döviz cinsinden olması halinde çapraz kur kullanılarak hesaplama yapılması gerekmektedir. Kapatma işlemleri için yapılacak hesaplamalarda, gümrük beyannamesi tescil tarihindeki Merkez Bankası çapraz kurları kullanılır. 

6. Peşin  olarak tahsil edilen bir bedelde henüz gümrük beyannamesi oluşmadı ise İBKB/DAB düzenlemek mümkün müdür?

Evet, şubelerimizden düzenlenecek belgeler için mümkündür. Firma talimatı ve peşin ihracat bedeli taahhütnamesi alınarak peşin İBKB/DAB işlemleri gerçekleştirilebilir. Peşin döviz karşılığında 24 ay içerisinde ihracat yapılması ve Peşin İBKB/DAB taahhüdünün gümrük beyannamesi sunularak kapatılması gerekmektedir. Aksi halde prefinansman hükümleri geçerli olacaktır.

7. İhracat  işlemlerine ilişkin bedeller hangi ödeme şekillerine göre ülkemize getirilebilir?

• Akreditifli Ödeme,
• Vesaik Mukabili Ödeme,
• Mal Mukabili Ödeme,
• Kabul Kredili Akreditifli Ödeme,
• Kabul Kredili Vesaik Mukabili Ödeme,
• Kabul Kredili Mal Mukabili Ödeme,
• Peşin Ödeme

8. İhracat bedellerinin yurda getirilme süresi nedir? 

"Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ" kapsamında, Türkiye'de yerleşik kişiler tarafından gerçekleştirilen ihracat işlemlerine ilişkin bedeller, ithalatçının ödemesini müteakip doğrudan ve gecikmeksizin ihracata aracılık eden bankaya transfer edilir veya getirilir. Bedellerin yurda getirilme süresi fiili ihraç tarihinden itibaren 180 günü geçemez. İhracat işlemlerine ait sözleşmelerde bedellerin tahsili için fiili ihraç tarihinden itibaren 180 günden fazla vade öngörülmesi durumunda, bedellerin vade bitiminden itibaren 90 gün içinde yurda getirilmesi zorunludur.

9. İhracat bedelinin eksik gelmesi durumunda ne yapmalıyım?

İhracat bedelinin eksik gelmesi durumunda, eksik kalan tutarın yasal kapama sınırı olan 15.000 ABD doları veya eşdeğerinin altında olup olmadığını kontrol etmelisiniz. Bu sınırın altındaki eksik ödemeler, bankalar tarafından doğrudan terkin edilebilir. Sınırın üzerindeki eksik ödemeler için ise, gerekçeli bir yazı ile bankanıza başvurmanız gerekmektedir.

10. İBKB düzenlerken dikkat etmem gereken önemli noktalar nelerdir?

• İhracat bedeli getirme süresine dikkat ediniz. (fiili ihracat tarihinden itibaren 180 gün).
• İBKB tutarının en az %35'inin TCMB'ye satışının yapıldığından emin olunuz.
• İşlemlerinizi Şekerbank İnternet Bankacılığında 15:30 şubelerimizden ise 16:00'dan   önce tamamlayınız.
• Farklı para birimlerinde işlem yapıyorsanız, doğru çapraz   kur kullanıldığından emin olunuz.
• Tüm belgelerinizin (gümrük beyannamesi, firma talimatı  vb.) eksiksiz olduğunu kontrol ediniz.

İlgili yasal mevzuat (Türk Parasının Kıymetinin Korunması hakkındaki 32 Sayılı Karar'a ilişkin Tebliğler ve bu Tebliğleri açıklayan T.C. Merkez Bankası Genelgeleri ve Talimatları ile ihracat ve Yatırım Teşvik Karar ve Tebliğleri) ve Bankamız mevzuatı çerçevesinde; ihracat, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı faaliyetlerin finansmanı amacıyla, bu tür faaliyetlerde bulunan firmalara kullandırılan kredilerdir. 

İhracat, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı faaliyetlerin finansmanı amacıyla, bu tür faaliyetlerde bulunan firmalara Türk Eximbank tarafından, Bankalar aracılığıyla kullandırılan kredilerdir.  Kredinin vadesi ve uygulanacak faiz oranları, para piyasaları yakından takip edilerek Türk Eximbank belirlenmektedir. 

Eximbank tarafından firmalara doğrudan kullandırılan kısa vadeli ihracat kredilerinin teminatını teşkil etmek üzere firma lehine Türk Eximbank’a hitaben teminat mektupları düzenlenebilmektedir. 

Eximbank İskonto Kredisi

Türk Eximbank’ın kısa vadeli ihracat alacakları iskonto programı kapsamında, Eximbank İhracat Finansmanı Aracılık Kredisi ise Türk Eximbank’ın ihracat finansmanı aracılık kredisi (EFIL-IV) programı kapsamında kullandırılır.

Eximbank Reeskont Kredisi – Aval Kredisi:

Eximbank tarafından TCMB reeskontuna götürülmek üzere ihracatçı firmalar tarafından düzenlenen bonolara verilen Bankamız aval kredisidir.

Eximbank Reeskont Kredisi - Devredilebilir Teminat Mektupları:

Eximbank tarafından TCMB reeskontuna götürülmek üzere Bankamızca ihracatçı firmalara verilen, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’na devredilmesini Bankamızın kabul ettiği kesin teminat mektuplarıdır.

İthalatçının bankasına verdiği talimatla, bankanın yabancı ülkedeki muhabiri aracılığı ile lehdara, belirlenen vesaikin saptanan süre içinde ibrazı karşılığında tarif edilen şekilde ödeme yapılacağına dair verdiği yazılı bir taahhüttür. 

İthalatçı ve ihracatçının anlaşması doğrultusunda mal bedeli için keşide edilen poliçenin banka tarafından kabul edilmesi veya ihracatçının kabul ettiği poliçeye banka tarafından aval verilmesi suretiyle ithalatçı lehine açılan gayri nakdi kredilerdir. Bu kredi ilişkisi ile banka poliçe tutarını poliçe vadesinde ihracatçının bankasına ödemeyi taahhüt etmektedir.

İhracat ve ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı faaliyetlerin finansmanı amacıyla kullandırılan kredilerdir. Bankamızca aracılık edilerek ya da garanti verilmek suretiyle kullandırılmaktadır.

İthalatın finansmanında kullanılmak üzere firmalarca yurtdışındaki satıcıdan veya uluslararası piyasalardan sağlanıp bankamız aracılığıyla kullandırılan kredilerdir. Bu finansman tekniğiyle Amir banka sıfatıyla açılan vesaik ibrazında ödemeli (sight) ithalat akreditifi kapsamında ithalatçı firmaya akreditif bedelini belirli bir vadede ödeme olanağı sağlanır.

İhracatçı tarafından oluşturulmuş ve ithalatçının bankası tarafından aval verilmiş olan poliçeler ihracatçının talebi ile Bankamız aracılığı ile ıskonto ettirilerek vadesinden önce bedel tahsil edilebilir.

İhracatçı lehine ithalatçı tarafından açılan teyitli veya teyitsiz akreditifler, uygun vesaik ibraz edildikten sonra Bankamız tarafından gayrı kabili rücu olarak ıskonto edilerek vesaik bedeli ihracatçıya vadesinden önce TL olarak ödenir. 

Şekerbank tarafından açılan ithalat akreditifleri, ithalatçı firmalarımızın talebi üzerine yine Bankamızca muhabir bankalara iskonto edilebilmektedir. 

İthalat Akreditif İskontosu ile akreditif şartlarına uygun olarak hazırlanan vesaikin ibrazını takiben muhabir banka iskonto işleminizi gerçekleştirir ve vesaik bedeli tarafınıza ödenir. Şekerbank İthalat Akreditif İskontosu aracılığıyla dış ticarette ihracatçı firma mal bedelini peşin alabilirken ithalatçı firma taahhüt ettiği vadede ödeme yapabilir.